Παρασκευή 27 Φεβρουαρίου 2009

Ασθενείς Λόγοι....


Διαφάνεια 9


Μία νέα θεματολογία αναρτήσεων που θα αναφέρει εμπειρίες ασθενών, προστίθεται στις ήδη υπάρχουσες.

Η νοσηλευτική μετασχηματίζεται και επαναπροσδιορίζει τον εαυτό της μέσα στο νέο αιώνα που ήδη είναι εδώ, μπορεί να αφήνουμε πίσω μας πολλά από τα επιτεύγματα που προηγήθηκαν επειδή δεν είναι πλέον λειτουργικά, αλλά θα ήθελα να σας επιστήσω την προσοχή στο γεγονός ότι εάν δώσουμε ή αν γυρίσουμε την πλάτη σε αυτό που μας χαρακτηρίζει ως επαγγελματίες υγείας σε όλα τα πεδία δράσης και παρέμβασης, εάν δηλαδή αφήσουμε να χαθεί η τέχνη της φροντίδας η τέχνη να είμαστε ανθρώπινοι τότε χάνουμε την ιδέα και την ψυχή της νοσηλευτικής που θεράπευε την καρδιά και την ψυχή της ανθρωπότητας μέσα στους αιώνες, χάνουμε την ίδια την αξία και την μοναδικότητα της επαγγελματικής μας υπόστασης....


Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, ο συγγραφέας του ''εκατό χρόνια μοναξιά'' του ''έρωτα στα χρόνια της χολέρας'' του ''χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου'' και άλλων σημαντικών έργων, ο δημιουργός του μαγικού ρεαλισμού, ο μεγάλος αυτός άνθρωπος έχει αποσυρθεί από τη δημόσια ζωή για λόγους υγείας: καρκίνος στους λεμφαδένες. Η κατάστασή του μοιάζει να επιδεινώνεται μέρα με τη μέρα.

Η αποχαιρετιστήρια επιστολή εστάλη από τον συγγραφέα στους φίλους του...

φεύγει από κοντά μας...

Στην αποχαιρετιστήρια επιστολή του, που δόθηκε μέσω των φίλων του αποσπασματικά αναφέρει...



«Έμαθα πως ο άνθρωπος δικαιούται να κοιτά τον άλλον από ψηλά μόνο όταν πρέπει να τον βοηθήσει να σηκωθεί. Είναι τόσα πολλά τα πράγματα που μπόρεσα να μάθω από σας, αλλά δεν θα χρησιμεύσουν αλήθεια πολύ, γιατί όταν θα με κρατούν κλεισμένο μέσα σ' αυτή τη βαλίτσα, δυστυχώς θα πεθαίνω.

Να λες πάντα αυτό που νιώθεις και να κάνεις πάντα αυτό που σκέφτεσαι. Αν ήξερα ότι σήμερα θα ήταν η τελευταία φορά που θα σ' έβλεπα να κοιμάσαι, θα σ' αγκάλιαζα σφιχτά και θα προσευχόμουν στον Κύριο για να μπορέσω να γίνω ο φύλακας της ψυχής σου. Αν ήξερα ότι αυτή θα ήταν η τελευταία φορά που θα σ' έβλεπα να βγαίνεις απ' την πόρτα, θα σ' αγκάλιαζα και θα σού 'δινα ένα φιλί και θα σε φώναζα ξανά για να σου δώσω κι άλλα. Αν ήξερα ότι αυτή θα ήταν η τελευταία φορά που θα άκουγα τη φωνή σου, θα ηχογραφούσα κάθε σου λέξη για να μπορώ να τις ακούω ξανά και ξανά. Αν ήξερα ότι αυτές θα ήταν οι τελευταίες στιγμές που σ' έβλεπα, θα έλεγα "σ' αγαπώ" και δεν θα υπέθετα, ανόητα, ότι το ξέρεις ήδη.

Υπάρχει πάντα ένα αύριο και η ζωή μας δίνει κι άλλες ευκαιρίες για να κάνουμε τα πράγματα όπως πρέπει, αλλά σε περίπτωση που κάνω λάθος και μας μένει μόνο το σήμερα, θα ΄θελα να σου πω πόσο σ'αγαπώ κι ότι ποτέ δεν θα σε ξεχάσω.

Το αύριο δεν το έχει εξασφαλίσει κανείς, είτε νέος είτε γέρος. Σήμερα μπορεί να είναι η τελευταία φορά που βλέπεις τους ανθρώπους που αγαπάς. Γι' αυτό μην περιμένεις άλλο, κάν' το σήμερα, γιατί αν το αύριο δεν έρθει ποτέ, θα μετανιώσεις σίγουρα για τη μέρα που δεν βρήκες χρόνο για ένα χαμόγελο, μια αγκαλιά, ένα φιλί και ήσουν πολύ απασχολημένος για να κάνεις πράξη μια τελευταία τους επιθυμία. Κράτα αυτούς που αγαπάς κοντά σου, πες τους ψιθυριστά πόσο πολύ τους χρειάζεσαι, αγάπα τους και φέρσου τους καλά, βρες χρόνο για να τους πεις "συγνώμη", "συγχώρεσέ με", "σε παρακαλώ", "ευχαριστώ" κι όλα τα λόγια αγάπης που ξέρεις. Κανείς δεν θα σε θυμάται για τις κρυφές σου σκέψεις. Ζήτα απ' τον Κύριο τη δύναμη και τη σοφία για να τις εκφράσεις. Δείξε στους φίλους σου τι σημαίνουν για σένα».

Τετάρτη 25 Φεβρουαρίου 2009

ΑΝΑΚΟΠΗ - ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Συγγραφέας Άρθρου κ. Βολακάκης Νικόλαος Διευθυντής BLS










ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΑΚΟΠΗ


Καρδιακή ανακοπή, καρδιοαναπνευστική ανακοπή ή καρδιοπνευμονική ανακοπή ή ακόμα και κυκλοφοριακή ανακοπή, είναι το απότομο σταμάτημα της φυσιολογικής κυκλοφορίας του αίματος λόγω αδυναμίας της καρδιάς να συσπαστεί αποτελεσματικά κατά τη διάρκεια της συστολής. [1]
Η καρδιακή ανακοπή είναι διαφορετική (αλλά μπορεί να προκληθεί) από το έμφραγμα του μυοκαρδίου (ή αλλιώς συγκοπή), κατά το οποίο η αιματική ροή στο κομμάτι της καρδιάς που διαταράσσεται, διακόπτεται.
Κατά την ανακοπή η κυκλοφορία αίματος διακόπτεται με αποτέλεσμα να μην φτάνει οξυγόνο σε όλο το σώμα. Η υποξία του εγκεφάλου, δηλαδή η έλλειψη οξυγόνου στον εγκέφαλο, προκαλεί αρχικά στα θύματα απώλεια συνείδησης και στη συνέχεια σταματάει και η αναπνοή τους, αν και για λίγα λεπτά μετά από ανακοπή μπορεί να εμφανιστεί μια κατάσταση (μη αποτελεσματική αναπνοή), που ονομάζεται προθανάτιος ρόγχος.
Εγκεφαλική βλάβη, προκαλείται από την υποξία του, εάν η ανακοπή δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μέσα στα πρώτα 5 λεπτά [2], αν και νέοι τρόποι αντιμετώπισης της ανακοπής (όπως πχ η θεραπευτική υποθερμία) έχουν αρχίσει να διευρύνουν αυτό το χρονικό πλαίσιο. [3][4] (Σημειώνεται ότι η εγκεφαλική βλάβη και εν γένει οι νευρολογικές βλάβες είναι μη αναστρέψιμες δηλαδή μόνιμες) Για να βελτιωθεί η επιβίωση και η νευρολογική κατάληξη θυμάτων ανακοπής η άμεση αντίδραση είναι κυρίαρχης σημασίας.

Η καρδιακή ανακοπή είναι ένα ιατρικό επείγον το οποίο, σε ορισμένες καταστάσεις είναι δυνητικά αναστρέψιμο (βλ. παρακάτω αναστρέψιμες αιτίες καρδιακής ανακοπής). Όταν η καρδιακή ανακοπή οδηγεί σε θάνατο τότε ο θάνατος αυτός ονομάζεται αιφνίδιος καρδιακός θάνατος. [1]
Η πρωταρχική και επείγουσα αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής είναι η καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (γνωστή ως ΚΑΡΠΑ), η οποία παρέχει κυκλοφορία (αιματική ροή τουλάχιστον στα 2 πιο βασικά όργανα: εγκέφαλο και καρδιά) καθώς και ροή οξυγόνου στους πνεύμονες μέχρι να είναι διαθέσιμη η θεραπεία που είναι η απινίδωση.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Καρδιακή ανακοπή είναι το απότομο σταμάτημα της λειτουργίας της καρδιάς ως αντλία (διαγιγνώσκεται με την απουσία ψηλαφητού σφυγμού) η οποία μπορεί να υποστηριχτεί, αλλά χωρίς υποστήριξη οδηγεί στο θάνατο. [1] Ωστόσο, λόγω της ανεπαρκής εγκεφαλικής αιμάτωσης, το θύμα θα χάσει τις αισθήσεις του και τελικά θα σταματήσει να αναπνέει μετά από λίγα δευτερόλεπτα.. Το κύριο διαγνωστικό κριτήριο της καρδιακής ανακοπής είναι η απουσία κυκλοφορίας και υπάρχουν κάποιοι τρόποι για να διαπιστωθεί αυτή.
Η απουσία καρωτιδικού σφυγμού (καρωτίδα είναι μια μεγάλη αρτηρία που μεταφέρει αίμα στον εγκέφαλο και ο σφυγμός ψηλαφάτε στο λαιμό) είναι το καλύτερο διαγνωστικό στοιχείο σε συνδυασμό με απουσία αυτόματης φυσιολογικής αναπνοής του θύματος. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι διασώστες κάνουν λάθη στην εκτίμηση του καρωτιδικού σφυγμού κατά τη διάρκεια ενός επείγοντος είτε αυτοί είναι υγειονομικοί [6][7] είτε όχι [8] .
Γνωρίζοντας την ανακρίβεια της μεθόδου αυτής για τη διάγνωση, κάποιοι οργανισμοί όπως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αναζωογόνησης (ERC) έχουν υποβαθμίσει τη σπουδαιότητα της. [9] Το Συμβούλιο Αναζωογόνησης του Ηνωμένου Βασιλείου (RC,UK) σε εναρμονισμό με τις οδηγίες του ERC καθώς και της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρίας (AHA), συστήνει αυτή η τεχνική να χρησιμοποιείται μόνο από εξειδικευμένους και έμπειρους υγειονομικούς και ακόμη και τότε να συνεκτιμάται με άλλους παραμέτρους όπως τον προθανάτιο ρόγχο. [10]
Διάφορες άλλες μέθοδοι έχουν προταθεί για την ανίχνευση κυκλοφορίας. Από το 2000 οι κατευθυντήριες οδηγίες αναζωογόνησης του International Liaison Committee on Resuscitation (ILCOR) αναφέρουν οι διασώστες θα πρέπει να ελέγχουν εκτός από το σφυγμό και γενικότερα για σημεία κυκλοφορίας (βήχα, κίνηση, αναπνοή κ.α.). [9][11] Η αποτελεσματικότητα αυτής της αλλαγής ελέγχεται ακόμα και σήμερα, και τα μέχρι τώρα στοιχεία είναι ενθαρρυντικά.
Μετά την αρχική διάγνωση της καρδιακής ανακοπής, οι υγειονομικοί χωρίζουν την καρδιακή ανακοπή με βάση τον ρυθμό του ηλεκτροκαρδιογραφήματος (ΗΚΓ). Υπάρχουν 4 ρυθμοί της ανακοπής.
Η κοιλιακή μαρμαρυγή (ΚΜ) και η άσφυγμη κοιλιακή ταχυκαρδία (ΑΚΤ) ανταποκρίνονται και οι δύο στην απινίδωση και γι’ αυτό αναφέρονται ως <<απινιδώσιμοι>> ρυθμοί, ενώ η ασυστολία και η άσφυγμη ηλεκτρική δραστηριότητα (ΑΗΔ) είναι μη- απινιδώσιμοι ρυθμοί. Η φύση κάθε ρυθμού υποδεικνύει διαφορετική αιτία και θεραπεία και είναι και ένας μικρός οδηγός για τον διασώστη για το ποια είναι η ενδεδειγμένη θεραπεία. [10]

Ενδεικτικά ΗΚΓ:

Κοιλιακή μαρμαρυγή:









Κοιλιακή ταχυκαρδία:








Ασυστολία:







Άσφυγμη ηλεκτρική δραστηριότητα( ή αλλιώς ηλεκτρομηχανικός διαχωρισμός):
Οποιοδήποτε ΗΚΓ δείχνει ηλεκτρική δραστηριότητα αλλά δεν έχει σφυγμό (μηχανικό αποτέλεσμα) για το θύμα μας.

ΑΙΤΙΕΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΑΚΟΠΗΣ

Ένας άνθρωπος που υπέστη καρδιακή ανακοπή είναι κλινικά νεκρός και γι’ αυτό όταν αναφερόμαστε σε αυτόν δεν τον ονομάζουμε ασθενή αλλά θύμα. Όλοι οι μηχανισμοί που οδηγούν στο θάνατο έχουν μια χρονική περίοδο που είναι δυνητικά αναστρέψιμη, την καρδιακή ανακοπή. Οι αιτίες της καρδιακής ανακοπής είναι αρκετές, υπάρχουν όμως κάποιες που ονομάζονται <<αναστρέψιμες αιτίες>> οι οποίες αν δεν θεραπευτούν έγκαιρα τότε υποκινούν μια ανακοπή. (πχ. Ένας πνιγμός ή μια πνιγμονή οδηγεί σε υποξία που θα οδηγήσει μέσα σε λιγότερο από ένα λεπτό σε καρδιακή ανακοπή). Για να αναταχθεί μια ανακοπή θα πρέπει να διορθωθεί πρώτα το αίτιο που την προκάλεσε.

Μεταξύ των ενηλίκων, η ισχαιμία του μυοκαρδίου είναι η πιο συχνή αιτία της καρδιακής ανακοπής. [12] Ιατροδικαστικές εκθέσεις έχουν δείξει ότι το 30% περίπου των θυμάτων έφεραν σημεία πρόσφατου εμφράγματος του μυοκαρδίου. Άλλα καρδιακά προβλήματα που μπορεί να οδηγήσουν σε καρδιακή ανακοπή είναι δομικές ανωμαλίες, καρδιομυοπάθειες και αρρυθμίες όπως και μη καρδιολογικής αιτιολογίας ανακοπές που οφείλονται σε λοιμώξεις, υπερδοσολογία φαρμάκων, τραυματισμό και άλλες καταστάσεις που αναφέρονται στη συνέχεια.

ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΑΚΟΠΗΣ

Καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ), καθώς και άλλες παρεμβάσεις όπως απινίδωση, εξασφάλιση αεραγωγού, αερισμός και χορήγηση φαρμάκων, είναι η συνήθης φροντίδα και θεραπεία της καρδιακής ανακοπής. Σε περίπτωση εμμένουσας ανακοπής ή μη απινιδώσιμου ρυθμού, θα πρέπει να σκεφτούμε τις αναστρέψιμες αιτίες ή αλλιώς σαν μνημοτεχνικό κανόνα τα 4 Η και [13][14][15]

4 ‘’Η’’

Hypovolaemia (Υπογκαιμία): Είναι η έλλειψη κυκλοφορούντων υγρών, κυρίως αίματος. Συνήθως λόγω αιμορραγίας, αναφυλαξίας ή κάποιας διαταραχής της μήτρας κατά την εγκυμοσύνη. Θεραπεία είναι η χορήγηση ενδοφλεβίως υγρών και αίματος, πλάσματος ή ανάλογων διαλυμάτων που αυξάνουν τόν όγκο και ο έλεγχος της πηγής της αιμορραγίας είτε εξωτερικά είτε με επείγουσα χειρουργική επέμβαση.

Hypoxia (Υποξία): Είναι η έλλειψη οξυγόνου στην καρδιά, στον εγκέφαλο και σε άλλα ζωτικής σημασίας όργανα. Άμεση αξιολόγηση της βατότητας του αεραγωγού (και υποστήριξή του) καθώς και αερισμός του θύματος είναι ζωτικής σημασίας.

Hypothermia (Υποθερμία): Μια χαμηλή θερμοκρασία πυρήνα (κάτω από 30 βαθμούς Κελσίου). Θα πρέπει να χορηγηθούν ζεστά ενδοφλέβια υγρά, να τοποθετηθούν θερμαντικές κουβέρτες. Αν και εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ένα παράδοξο: ένα θύμα ανακοπής σε μια ήπια υποθερμία(32-34 βαθμούς Κελσίου) έχει μεγαλύτερες πιθανότητες ανάνηψης…

Hypo/Hyperkalaemia/metabolic (Υπό/υπερκαλιαιμία/ μεταβολικές διαταραχές): Και τα δύο (έλλειψη και περίσσεια) καλίου μπορούν να προβούν μοιραία για τη ζωή. Άνθρωποι με νεφρική ανεπάρκεια που έχασαν μια συνεδρία αιμοκάθαρσης έχουν συνήθως πρόβλημα υπερκαλιαιμίας. Τα συμπτώματα είναι αδυναμία, ναυτία και ευρύ QRS σύμπλεγμα στο ΗΚΓ. Θεραπεία της είναι η άμεση χορήγηση ασβεστίου συνήθως σε μορφή γλυκονικού ασβεστίου, το οποίο ανταγωνίζεται το κάλιο στις μυοκαρδιακές ίνες. Αυτή είναι η αρχική αντιμετώπιση που έχει ως σκοπό να μην προκληθεί μια θανατηφόρος αρρυθμία. Απώτερος σκοπός μας θα πρέπει να είναι να αποβάλουμε το περίσσιο κάλιο από το οργανισμό. Αυτό μπορεί να γίνει με χορήγηση ινσουλίνης (συνήθως σε συνδυασμό με γλυκόζη και διττανθρακικά, για να οδηγήσει το κάλιο ξανά ενδοκυττάρια) , διουρητικά αγκύλης όπως φουροσεμίδη και άλλοι τρόποι. Σε σοβαρές περιπτώσεις απαιτείται αιμοκάθαρση.
Η υποκαλιαιμία συνήθως προκαλείται από παρατεταμένες διάρροιες και από κακή διατροφή, επίσης η λανθασμένη χρήση διουρητικών αγκύλης καθώς και η χρήση δακτυλίτιδας μπορούν να την προκαλέσουν.
Από τις άλλες μεταβολικές διαταραχές ίσως η σπουδαιότερη και πιο συχνή είναι η υπέρ/υπογλυκαιμία. Υπογλυκαιμία συνήθως προκύπτει από μεγάλη δόση (κακώς υπολογισμένη) ινσουλίνης ή από σπάνιες ενδοκρινολογικές διαταραχές. Γενικά η υπεργλυκαιμία από μόνη της δεν είναι θανατηφόρος, αλλά η λεγόμενη διαβητική κετοξέωση που δημιουργεί μειώνει το pH και ο ασθενής πέφτει σε κώμα ( μη-κετοξικό υπερωσμοτικό κώμα που οδηγεί σε υπογκαιμική κατάσταση). Η υπογλυκαιμία διορθώνεται σχετικά εύκολα και γρήγορα με τη χορήγηση συγκεντρωμένης γλυκόζης σε αντίθεση με την υπεργλυκαιμία που θα πρέπει να αναστραφούν τα αίτια της οξέωσης (άφθονα ενδοφλέβια υγρά, ηλεκτρολύτες και τελικώς η ινσουλίνη).

4 ‘’Τ’’

Toxins (Τοξίνες): Εννοούμε κυρίως φάρμακα (πχ. Οπιοειδή, αντικαταθλιπτικά, βενζοδιαζεπίνες κα). Η παρουσία της καρτέλας ή του κουτιού ή της σύριγγας δίπλα στο θύμα, το ιστορικό του (κατάχρηση, κατάθλιψη κα) που θα ληφθεί από τους οικείους του καθώς και τοξικολογικές εξετάσεις θέτουν υποψία και διάγνωση. Θεραπεία είναι τα αντίδοτα (εάν υπάρχουν), υποστήριξη αεραγωγού και αναπνοής.

Cardiac Tamponade (καρδιακός επιπωματισμός): Αίμα ή άλλα υγρά όταν βρίσκονται εντός του περικαρδιακού σάκου μπορεί να ασκούν πίεση στην καρδιά με αποτέλεσμα αυτή να μην μπορεί να συστέλλεται. Η διάγνωση τίθεται κλινικά ή υπερηχογραφικά. Η θεραπεία είναι υπερεπείγουσα και γίνεται με την τοποθέτηση μιας βελόνης μέσα στο περικάρδιο για την παροχέτευση του συσσωρεμένου υγρού. Εάν το υγρό είναι πολύ παχύρευστο και δεν μπορεί να παροχετευτεί από την βελόνη τότε ανοίγετε το λεγόμενο περικαρδιακό παράθυρο (μια τομή στο περικάρδιο) και παροχετεύεται με αυτόν τον τρόπο το υγρό.

Tension pneumothorax (υπό Τάση πνευμοθώρακας): Όταν αέρας μαζευτεί σε μια υπεζωκοτική κοιλότητα και με κάθε αναπνοή η ποσότητα αυτού αυξάνεται τότε προκαλείται μετατόπιση του μεσοθωρακίου προς την αντίθετη πλευρά. Όταν συμβεί αυτό, μεγάλα αγγεία (κυρίως η άνω κοίλη φλέβα) στραγγαλίζεται με αποτέλεσμα να μειώνεται αρχικά και να σταματάει τελικά η επαναφορά αίματος στην καρδιά. Στην περίπτωση υπό τάση πνευμοθώρακα ο ασθενής ασφυκτιά για αέρα, παρατηρείται υποξία, διάταση των φλεβών του τραχήλου, απουσία αναπνευστικού ψιθυρίσματος, τυμπανικός ήχος κατά την επίκρουση στην παθούσα πλευρά καθώς και μετατόπιση της τραχείας προς την αντίθετη. πλευρά Αυτό θα φανεί κυρίως σε μία ακτινογραφία θώρακος, την οποία θα παραγγείλουμε όταν τεθεί η υποψία. Θεραπεία είναι η άμεση τοποθέτηση μιας βελόνης στο 2ο (συνήθως) μεσοπλεύριο διάστημα στη μεσοκλειδική γραμμή για παροχέτευση του αέρα (ακούγεται συριγμός από τον εξερχόμενο αέρα).

Thromboembolism (Θρομβοεμβολικό επεισόδιο): Συνήθως έμφραγμα του μυοκαρδίου όπου εφαρμόζουμε την προσέγγιση ΜΟΝΑ (Μορφίνη – Οξυγόνο – Νιτρώδη - Ασπιρίνη). Άλλη μορφή θρομβοεμβολικού επεισοδίου είναι η πνευμονική εμβολή κατά την οποία έμβολα κλείνουν πνευμονικά αγγεία. Εάν αυτό γίνει μαζικά η θνησιμότητα και η θνητότητα είναι μεγάλη. Θεραπεία είναι η χορήγηση αντιπηκτικών.

Συνοψίζοντας τα 4 Η έχουμε:

  1. Υπογκαιμία
  2. Υποξία
  3. Υποθερμία
  4. Υπό/υπερκαλιαιμία/ μεταβολικές διαταραχές
ενώ για τα 4 Τ έχουμε:

  1. τοξίνες
  2. καρδιακός επιπωματισμός
  3. υπό τάση πνευμοθώρακας
  4. θρομβοεμβολικό επεισόδιο
ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η εικόνα που ακολουθεί, είναι η σημερινή εικόνα της αλυσίδας της επιβίωσης (2005), μια αλυσίδα η ιδέα της οποίας αναπτύχθηκε το 1988 και πρωτοδημοσιεύτηκε το 1989 (πάνω αλυσίδα).




Είναι μια αλυσίδα που αποτελείται από 4 κρίκους αλληλένδετους οι οποίοι θα πρέπει να εφαρμοστούν για να επιτευχθεί η μέγιστη πιθανότητα επιβίωσης για το θύμα.

Ο πρώτος κρίκος συνίσταται στην έγκαιρη αναγνώριση του επείγοντος καθώς και την έγκαιρη κλήση για εξειδικευμένη βοήθεια με σκοπό την πρόληψη της καρδιακής ανακοπής.
Όπως ειπώθηκε και παραπάνω, υπάρχουν αναστρέψιμα αίτια της καρδιακής ανακοπής τα οποία δίνουν οξεία (συνήθως) κλινική συμπτωματολογία. Εάν αυτά τα συμπτώματα αναγνωριστούν έγκαιρα και κληθεί εξειδικευμένη βοήθεια (είτε ΕΚΑΒ εάν μιλάμε για εξωνοσοκομειακό χώρο είτε η ομάδα επειγόντων σε νοσοκομειακό χώρο) είναι δυνατόν να προληφθεί μια καρδιακή ανακοπή.

Ο δεύτερος κρίκος αναφέρεται στη ταχεία έναρξη ΚΑΡΠΑ για να αγοράσουμε χρόνο.
Εάν τελικά το θύμα μας υποστεί καρδιακή ανακοπή, αφού καλέσουμε την εξειδικευμένη βοήθεια, θα πρέπει να φροντίσουμε να υποκαταστήσουμε τη λειτουργία των πνευμόνων και της καρδιάς του, με αναπνοές διάσωσης και θωρακικές συμπιέσεις αντίστοιχα (το πώς γίνονται αναλύεται παρακάτω), έτσι ώστε τα ζωτικά όργανα να συνεχίζουν να λαμβάνουν οξυγόνο (κυρίως ο εγκέφαλος). Εάν δεν γίνει ΚΑΡΠΑ κάθε λεπτό που περνάει οι πιθανότητες επιβίωσης του θύματος μειώνονται κατά περίπου 10% σε αντίθεση με την άμεση έναρξη ΚΑΡΠΑ, οπότε και μειώνονται κατά περίπου 5-6%.[10] Έτσι μεταφράζεται το αγοράζουμε χρόνο.

Ο τρίτος κρίκος αναφέρεται στη θεραπεία της καρδιακής ανακοπής, την έγκαιρη απινίδωση. Η απινίδωση, δηλαδή η χορήγηση ρεύματος διάμεσου της καρδιάς με σκοπό να επανέλθει ο φυσιολογικός βηματοδότης της, είναι θεραπεία για τους απινιδώσιμους ρυθμούς της ανακοπής (είναι οι συχνότεροι ρυθμοί κατά την έναρξη της ανακοπής περ. 80%).

Ενώ ο τέταρτος κρίκος συνίσταται στη φροντίδα μετά την αναζωογόνηση και αφορά την αποκατάσταση της ποιότητας ζωής του θύματος.
Αναφέρεται δηλαδή στην εξειδικευμένη υποστήριξη της ζωής και στα άλλα μέσα τα οποία μπορούν να εφαρμοστούν σε νοσοκομεία και άλλα εξειδικευμένα κέντρα και έχουν ως πρωταρχικό σκοπό την ποιότητα της ζωής (κυρίως δηλαδή την απουσία νευρολογικών βλαβών) και για αυτό εμφανίζεται ο εγκέφαλος στον τέταρτο κρίκο.


ΚΑΡΠΑ

Με τον όρο καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση εννοούμαι τις θωρακικές συμπιέσεις και τις αναπνοές διάσωσης, με τα δυο απλά αυτά μέσα είμαστε σε θέση να υποκαταστήσουμε α) με τα χέρια μας την έλλειψη ή την μειωμένη κυκλοφορία και β) την έλλειψη εισόδου αέρα στους πνεύμονες του θύματος.

Ο αλγόριθμος της βασικής υποστήριξης της ζωής φαίνεται εδώ και εξηγείται βήμα-βήμα στη συνέχεια.







Το πρώτο και από τα σπουδαιότερα βήματα είναι η ασφάλεια:



Θα πρέπει να εξασφαλίσουμε την ασφάλεια του τόπου από οτιδήποτε θα μπορούσε να διακυβεύσει την ασφάλεια του διασώστη (έχουμε ήδη ένα θύμα δεν θέλουμε δεύτερο), του θύματος καθώς και των παρευρισκόμενων. Με τον όρο ασφάλεια εννοούμε εκτός των άλλων ρεύμα (καλώδια), νερό, αιχμηρά αντικείμενα κ.α.

Αφού βεβαιωθήκαμε για την ασφάλεια μπορούμε να πλησιάσουμε το θύμα μας να γονατίσουμε στο ύψος των ώμων του και κουνώντας τους ελαφριά




  • Εάν απαντήσει φροντίστε να μάθετε τι έπαθε χωρίς να τον μετακινήσετε και παράλληλα επανεκτιμήστε τακτικά το επίπεδο συνείδησής του.
  • Εάν δεν απαντήσει τότε θα πρέπει με έντονα ερεθίσματα (φωνάζοντας δυνατά <βοήθεια,βοήθεια> και κουνώντας τα χέρια) να κάνετε αντιληπτή την παρουσία του επείγοντος σε τυχόν παρευρισκόμενους.



Σε ένα άτομο το οποίο έχει χάσει τις αισθήσεις του, είναι πολύ πιθανό να έχει αποφραχθεί ο αεραγωγός του ( αεραγωγός είναι ο νοητός σωλήνας από τον οποίο διέρχεται ο αέρας μέχρι να φτάσει στους πνεύμονες και αποτελείται από την μύτη, το στοματοφάρυγγα, την τραχεία) από μαλακά μόρια όπως γλώσσα, σταφυλή ή την υπερώα λόγω της απώλειας του μυϊκού τόνου. Οπότε θα χρειαστεί να:




Η απόφραξη του αεραγωγού σε ένα αναίσθητο θύμα σε ύπτια θέση με απώλεια μυϊκού τόνου φαίνεται ως εξής:








Όπως διαφαίνεται στην παραπάνω εικόνα που παρουσιάζει ένα θύμα με αποφραγμένο αεραγωγό είναι αδύνατη η είσοδος αέρα στους πνεύμονες. Για την απελευθέρωση του αεραγωγού απαιτούνται 2 απλές πλην αποτελεσματικές κινήσεις οι οποίες είναι αφενός η έκταση κεφαλής και αφετέρου η ανύψωση της κάτω γνάθου:

• Η έκταση κεφαλής γίνεται με το χέρι που είναι πλησίον της κεφαλής και τοποθετώντας την παλάμη στο μέτωπο του θύματος και κάνοντας μια μικρή έκταση (προσοχή όχι υπερέκταση) της κεφαλής.

• Η ανύψωση της κάτω γνάθου γίνεται με το δείκτη και το μέσο του άλλου χεριού, τα οποία τοποθετούνται στο οστέινο τμήμα της κάτω γνάθου και κάνοντας απλά ανύψωση της κάτω γνάθου.

Με αυτές της κινήσεις η προηγούμενη φωτογραφία φαίνεται ως εξής:







• Αφού εξασφαλίστηκε η είσοδος – έξοδος αέρα από τους πνεύμονες του θύματος ήρθε η ώρα να ελεχθεί και η ύπαρξη αυτόματης αναπνοής του θύματος. Έχοντας απελευθερωμένο τον αεραγωγό:




Σκύβουμε το κεφάλι μας, τοποθετώντας το αυτί μας πάνω από το στόμα του θύματος και κοιτώντας προς το θώρακα του θύματος. Αυτό το κάνουμε για 8-10 δευτερόλεπτα (λέγοντας αργά 2 φορές βλέπω-ακούω-αισθάνομαι) κατά τη διάρκεια αυτών των δευτερολέπτων βλέπουμε εάν ο θώρακας ανυψώνεται, ακούμε εάν υπάρχει αναπνοή από το στόμα του θύματος και αισθανόμαστε την υγρασία από την τυχόν αναπνοή στο μάγουλό μας. ΠΡΟΣΟΧΗ ψάχνουμε για την ύπαρξη φυσιολογικής αναπνοής και όχι προθανάτιου ρόγχου (ο διαχωρισμός αυτών των δύο έχει γίνει πιο πάνω).

• Εάν το θύμα μας δεν αναπνέει τότε ήρθε η ώρα να ενεργοποιηθεί το σύστημα επείγουσας προνοσοκομειακής βοήθειας (στην Ελλάδα το ΕΚΑΒ).






Ο αριθμός για την Ελλάδα είναι το 166, για την Κύπρο το 199, ενώ για την υπόλοιπη Ευρώπη ο αριθμός είναι 112.
Το πρώτο που αναφέρουμε είναι ο τόπος του συμβάντος, το τι έχουμε μπροστά μας (ένα αναίσθητο θύμα το οποίο δεν αναπνέει…), κατόπιν τα στοιχεία μας και ότι θα ξεκινήσουμε ΚΑΡΠΑ και βασικότερο όλων περιμένουμε να μας κλείσουν αυτοί το τηλέφωνο για να είμαστε σίγουροι ότι γίναμε κατανοητοί.

• Αφού κινητοποιήσαμε την εξειδικευμένη βοήθεια η οποία θα έρθει μαζί με την θεραπεία (τον απινιδωτή) ήρθε η ώρα υποκαταστήσουμε τη λειτουργία της καρδιάς μέσω θωρακικών συμπιέσεων.





Η εφαρμογή θωρακικών συμπιέσεων είναι σχετικά εύκολη. Τοποθετούμε τη βάση μιας παλάμης (όποιου χεριού θέλουμε) στη μέση του θώρακα, πάνω στο στέρνο. Φέρνουμε το άλλο χέρι από πάνω του και πλέκουμε τα δάχτυλα όπως φαίνεται στην επόμενη εικόνα.









Κατόπιν με τεντωμένους αγκώνες, με χέρια κάθετα πάνω από το θύμα συμπιέζουμε 4-5cm βάθος:

• Με ρυθμό 100 συμπιέσεων/λεπτό
• Ίσο χρόνο συμπίεσης : χρόνο χαλάρωσης
• Προσέχοντας ποτέ να μη χαθεί η επαφή από το θώρακα
• Με κίνηση που έρχεται από τα ισχία


Το ρυθμό 100/λεπτό μπορούμε να τον εξασφαλίσουμε μετρώντας δυνατά <και 1,και 2…,και 30>
Επειδή η εφαρμογή θωρακικών συμπιέσεων είναι μια ιδιαίτερα κουραστική τεχνική και η εφαρμογή σωστών θωρακικών συμπιέσεων είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση του θύματος συνιστάται η αλλαγή διασώστη που τις εφαρμόζει κάθε 2 λεπτά (εάν αυτό βέβαια είναι δυνατόν).


  • Μετά την εφαρμογή 30 θωρακικών συμπιέσεων θα πρέπει να δώσουμε 2 αναπνοές διάσωσης. Διατηρώντας ανοιχτό τον αεραγωγό (όπως αναφέρθηκε προηγουμένως με την μέθοδο έκταση της κεφαλής και ανύψωση της κάτω γνάθου) κλείνουμε τη μύτη με τον αντίχειρα και το δείκτη του χεριού που είναι τοποθετημένο στο μέτωπο και με τα χείλη μας σφραγίζουμε το στόμα του θύματος. Εκπνέουμε κανονικά μέσα στο στόμα του θύματος (1 δευτερόλεπτο περίπου = μια κανονική εκπνοή μας) αυτό είναι ικανό να ανυψώσει το θώρακα του θύματός μας.






• Εάν νοιώσουμε ότι δεν περνάει ο αέρας κατά την πρώτη μας προσπάθεια χορήγησης αναπνοής διάσωσης τότε και μόνο τότε επιτρέπεται να ανοίξουμε το στόμα του θύματος και να ελέγξουμε οπτικά τη στοματική κοιλότητα για ύπαρξη ξένου σώματος το οποίο μπορεί και να αφαιρεθεί. Εάν δεν υπάρχει κάτι ορατό στην επόμενη προσπάθεια θα πρέπει να σκεφτούμε να κάνουμε καλύτερη απελευθέρωση αεραγωγού.









Με αυτό τον τρόπο που φαίνεται στην παραπάνω εικόνα, δίνουμε τις 2 αναπνοές διάσωσης.


  • Συνεχίζουμε 30 θωρακικές συμπιέσεις με εναλλαγή 2 αναπνοών διάσωσης μέχρι:

1. Να κουραστούμε
2. Να έρθει εξειδικευμένη βοήθεια
3. Το θύμα μας να δείξει ότι έχει ανανήψει (βήχας, κίνηση ή στην καλύτερη των περιπτώσεων να ανακτήσει αισθήσεις)


(Το κείμενο αποτελεί μετάφραση και τροποποίηση των κατευθυντήριων οδηγιών για την Βασική Υποστήριξη της Ζωής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αναζωογόνησης,ERC,2005)




ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Harrison's Principles of Internal Medicine 16th Edition, The McGraw-Hill Companies, ISBN 0-07-140235-7
2. Safar P (1986). "Cerebral resuscitation after cardiac arrest: a review". Circulation 74: IV138–153. Lippincott Williams & Wilkins. Retrieved on 2007-01-05.
3. Holzer M, Behringer W (2005). "Therapeutic hypothermia after cardiac arrest". Current Opinion in Anaestesiology 18: 163–168. Lippincott Williams & Wilkins. Retrieved on 2007-01-03.
4. Safar P et al (1996). "Improved cerebral resuscitation from cardiac arrest in dogs with mild hypothermia plus blood flow promotion". Stroke 27: 105–113. Lippincott Williams & Wilkins. Retrieved on 2007-01-07.
5. Irwin and Rippe's Intensive Care Medicine by Irwin and Rippe, Fifth Edition (2003), Lippincott Williams & Wilkins, ISBN 0-7817-3548-3
6. Flesche CW, Breuer S, Mandel LP, Breivik H, Tarnow J. (1994) The ability of health professionals to check the carotid pulse. Circulation Vol. 90: I–288.
7. F. Javier Ochoa, E. Ramalle-Gomara, J.M. Carpintero et al. (1998) Competence of health professionals to check the carotid pulse. Resuscitation Vol. 37 pp. 173–175
8. Bahr, J., Klingler, H., Panzer, W., Rode, H., Kettler, D. (1997). Skills of lay people in checking the carotid pulse. Resuscitation. Vol. 35(1) pp. 23-26
9. American Heart Association (2005) 2005 American Heart Association Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care. Circulation Vol. 112 pp. 19-34
10. Resuscitation Council UK (2005). Resuscitation Guidelines 2005 London: Resuscitation Council UK.
11. St John Ambulance, St Andrew's Ambulance Association, British Red Cross (2002) (8th Ed.) First Aid Manual. London: Dorling Kindersley
12. Cardiac Resuscitation Mickey S. Eisenberg, M.D., Ph. D., and Terry J. Mengert, M.D. New England Journal of Medicine, Volume 344:1304-1313, April 26, 2001
13. ACLS: Principles and Practice. p. 71-87. Dallas: American Heart Association, 2003. ISBN 0-87493-341-2.
14. ACLS for Experienced Providers. p. 3-5. Dallas: American Heart Association, 2003. ISBN 0-87493-424-9.
15. "2005 American Heart Association Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care - Part 7.2: Management of Cardiac Arrest." Circulation 2005; 112: IV-58 - IV-66.


* Ευχαριστώ ιδιαίτερα τον κύριο Βολακάκη Νικόλαο για την αποστολή του άρθρου.
Το παρόν άρθρο υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα σύμφωνα με τη σχετική Ελληνική Νομοθεσία Ν. 2121/93.

Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου 2009

ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ







Για την αξιολόγηση ασθενών σε σχέση με τους προδιαθεσικούς παράγοντες που σχετίζονται με την εμφάνιση κατακλίσεων έχουν δημιουργηθεί διάφορες κλίμακες. Οι πιο διαδεδομένες παρουσιάζονται στην συνέχεια. Κάθε μία απο αυτές τις κλίμακες βαθμολογεί τους παράγοντες που σχετίζονται με την εμφάνιση κατακλίσεων και το σύνολο των βαθμών δείχνει ποιοί ασθενείς βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο να εμφανίσουν κατάκλιση.








ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ - Συσκευή Αποθήκευσης Σημειώσεων



Διαγράμματα-σημειώσεις κατά την διάρκεια της επίσκεψης στους θαλάμους,παραλαβή, παράδοση σε κάθε βάρδια και ένα σωρό αλλά μικρά σημειώματα συνθέτουν ένα μεγάλο όγκο πληροφοριών που κάθε μέρα σε μία κλινική κυκλοφορούν από χέρι σε χέρι και συμπληρώνουν την εργασία μας εάν βέβαια έχουμε την τύχη να τα έχουμε πρόχειρα μπροστά μας όταν τα χρειαστούμε.
Αναζήτηση στο διαδίκτυο λοιπόν και αυτή την φορά ανακαλύψαμε μία συσκευή η οποία τοποθετείται στην πάνω πλευρά του τετραδίου, σκανάρει και αποθηκεύει σε ηλεκτρονική μορφή μέσω USB ή χωρίς την χρήση καλωδίων σε υπολογιστή, οτιδήποτε γράψουμε, ζωγραφίσουμε ή σχεδιάσουμε με την βοήθεια του στυλό που την συνοδεύει. Το κόστος της είναι περίπου 40 δολάρια και μπορείτε να την αναζητήσετε στο διαδίκτυο ως IOGEAR GPEN100C Digital Pen and Scribe.

Μ.Ρ

Τετάρτη 11 Φεβρουαρίου 2009



Ίσως μία εικόνα αξίζει περισσότερο από χίλιες λέξεις τελικά.....
Ευχαριστώ για την αποστολή.....

Τρίτη 10 Φεβρουαρίου 2009

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ ΣΕ ΓΗΡΙΑΤΡΙΚΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ - Συγγραφέας Άρθρου Βογιατζιδάκη Ε.





















Εισαγωγή

Η πλειοψηφία των γιατρών και των νοσηλευτών έχει μια προσχηματισμένη εικόνα για τον ηλικιωμένο, ο οποίος μπορεί να περιγραφεί ως «γηριατρικός ασθενής». Η εικόνα αυτή αναφέρεται σε ένα ηλικιωμένο άτομο με εύθραυστη κράση, το οποίο ίσως είναι ελαφρώς παρετικό ή έχει μειωμένη κινητικότητα, παρουσιάζει μικρή διανοητική σύγχυση και αντιμετωπίζει δυσκολίες στο να είναι αυτοδύναμο και κοινωνικά ανεξάρτητο. Οι ασθενείς αυτοί αντιμετωπίζονται συνήθως με κάποια απαισιοδοξία, αν και πολλά ηλικιωμένα άτομα μπορούν να απολαμβάνουν μια πλήρη και ενεργό ζωή.

Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις λόγοι, οι οποίοι αιτιολογούν γιατί επιβάλλεται στον γιατρό και στο νοσηλευτή να αρχίσουν να ενημερώνονται σχετικά με τη γεροντολογία και τη γηριατρική. α) ο πληθυσμός των ηλικιωμένων αυξάνεται τόσο σε απόλυτους αριθμούς όσο και σε ποσοστό, β) υπάρχει μεγάλη συσχέτιση μεταξύ ηλικίας και νοσηρότητας καθώς και, ανικανότητας που προέρχεται από χρόνια νοσήματα και γ) το σύστημα παροχής υπηρεσιών υγείας δεν έχει κατορθώσει, με τη σημερινή του οργάνωση, να καλύψει όλες τις ανάγκες των υπερηλίκων.

Η θεαματικά σημαντική αύξηση του μέσου όρου ζωής, η οποία είναι αποτέλεσμα των καλύτερων συνθηκών υγιεινής που επικρατούν, της καλύτερης διατροφής και της τεχνολογικής προόδου (εμβόλια, αντιβιοτικά), συμβαδίζει με την αύξηση των χρόνιων παθήσεων και των ανικανοτήτων. Επίσης τα νοσήματα των ηλικιωμένων συχνά παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες και απαιτούν ειδική αντιμετώπιση των τυχόν κινδύνων που συνεπάγεται η υιοθέτηση ενός θεραπευτικού σχήματος, ενώ συχνά χρειάζεται αντικατάσταση της θεραπείας, ώστε να μεγιστοποιηθεί η ικανότητα του ατόμου για αυτοεξυπηρέτηση, κάτι που αποτελεί και το θεραπευτικό στόχο.

Ο γιατρός και ο νοσηλευτής που φροντίζει ηλικιωμένους απαιτείται να έχει ειδικές γνώσεις, κλινικές ικανότητες και συμπεριφορές. Θα πρέπει:

1. Να γνωρίζει τους παράγοντες οι οποίοι συμβάλλουν στην αυξημένη σημασία της γεροντολογίας και της γηριατρικής.

2.Να γνωρίζει τα ειδικά χαρακτηριστικά των ηλικιωμένων ατόμων, τα οποία μπορούν να επηρεάσουν τις αποφάσεις γύρω από τη διάγνωση και τη θεραπεία.

3.Να κατανοεί τη σημασία των προσωπικών και κοινωνικών παραγόντων οι οποίοι επηρεάζουν τη συμπεριφορά του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού απέναντι στη γήρανση.

4.Να είναι ενήμερος για το σκοπό, τη διαθεσιμότητα και τις δυνατότητες των υπηρεσιών που υπάρχουν στην κοινότητα, ώστε να παρέχει σφαιρική φροντίδα στα ηλικιωμένα άτομα .

Τα προβλήματα που μπορούν να μειώσουν ή να αφαιρέσουν την άνεση του ηλικιωμένου ατόμου είναι:

v Πόνος

v Διαταραχές ύπνου

v Διαταραχές κινητικότητας

v Οι πτώσεις

v Πλημμελής ατομική υγιεινή

v Κατακλίσεις

v Δυσλειτουργία του εντέρου και της κύστεως

v Ακράτεια κοπράνων και ούρων

v Προβλήματα διατροφής

Σ’ αυτή την παρουσίαση θα αναφερθώ στις τεχνικές πρόληψης και αντιμετώπισης των κατακλίσεων στους γηριατρικούς ασθενείς, γιατί πιστεύω ότι αποτελεί θέμα - πρόκληση για την ομάδα υγείας ο υψηλός επιπολασμός των ελκών κατάκλισης στους νοσηλευόμενους γηριατρικούς ασθενείς στα ελληνικά νοσοκομεία.

Προσφέρω τις υπηρεσίες μου σε Παθολογική Κλινική όπου οι ασθενείς ηλικίας > 65 ετών ανέρχονται μηνιαίως στο 60 -70% του συνόλου των νοσηλευόμενων. Παρατηρώ λοιπόν ότι οι άνθρωποι αυτοί συνήθως έρχονται σε μας με ένα σύνολο προβλημάτων και με ένα μεγάλο αριθμό κατακλίσεων, ενώ πολλές φορές οι κατακλίσεις αυτές εμφανίζονται κατά τη διάρκεια νοσηλείας των ασθενών στην κλινική μας, πρόβλημα που σπάνια αναφέρεται στη διάγνωση εργασίας του κάθε ασθενή, στο φύλλο νοσηλείας του και στο ενημερωτικό εξόδου. Άραγε είναι οι κατακλίσεις κεφάλαιο που αποφεύγουμε να αναφέρουμε γιατί θα πρέπει να αποδώσουμε και τα αποτελέσματα του θεραπευτικού μας στόχου;

Παρατηρώ επίσης ότι αποφεύγουμε συνήθως να σημειώνουμε στο νοσηλευτικό φάκελο του αρρώστου οδηγίες ή εφαρμοσμένες τεχνικές για την πρόληψη ή την αντιμετώπιση μιας κατάκλισης. Προσφέρουμε φροντίδα στον άρρωστο στο μέτρο που μας επιτρέπει ο φόρτος εργασίας και το γεγονός ότι είμαστε αναγκασμένοι να λειτουργούμε στα όρια της φτώχειας από άποψη ανθρώπινου δυναμικού, όμως κύριοι, μερικά πράγματα πρέπει να αλλάξουν, γιατί η προστασία, η φροντίδα, και η προαγωγή της υγείας των ηλικιωμένων είναι ευθύνη όλων όσων εμπλέκονται στην αντιμετώπισή τους.

Παραδοσιακά, η συχνότητα εμφάνισης κατακλίσεων σε ασθενείς έχει συνδεθεί με την μέτρηση της ποιότητας της νοσηλευτικής φροντίδας καθώς η πρόληψη τους είναι θέμα ολιστικής προσφοράς φροντίδας στον ασθενή.

Ορισμός

Ως κατάκλιση ορίζεται η κυτταρική νέκρωση μιας περιοχής του σώματος και των υποκειμένων ιστών που προκαλείται από διακοπή της μικροκυκλοφορίας στους ιστούς αυτής της περιοχής

Οι κατακλίσεις γενικά δημιουργούνται από την τριβή ή την πίεση και εμφανίζονται κυρίως σε ασθενείς που νοσηλεύονται σε νοσοκομεία και παρουσιάζουν μειωμένη αισθητικότητα ή κινητικότητα.

Κλινική Εικόνα – Σταδιοποίηση

Στην διεθνή βιβλιογραφία καταγράφεται ένας μεγάλος αριθμός συστημάτων ταξινόμησης των κατακλίσεων. Ένα από τα πιο δεδομένα όμως συστήματα ταξινόμησης κατακλίσεων είναι το NPUAP (National Pressure Ulcer Advisory Panel 2001). Αυτό το σύστημα ταξινομεί τις κατακλίσεις σε 4 στάδια, ανάλογα με την οπτική εικόνα που παρουσιάζει η κατάκλιση την ώρα της εξέτασης:















Στο στάδιο Ι, το δέρμα παρουσιάζεται άθικτο, με σημεία επικείμενης εξέλκωσης, (λευκό ή όχι) ερύθημα, θερμότητα και σκλήρυνση δέρματος.

Στο στάδιο ΙΙ, παρουσιάζεται μελαγχρωμία της περιοχής, επιφανειακή λύση της συνέχειας του δέρματος και η κάκωση εμφανίζεται ως εκδορά η επιπολής φλύκταινα, με ερυθρότητα της γύρω περιοχής.

Στο στάδιο ΙΙΙ, η βλάβη είναι βαθύτερη και περιλαμβάνει υποδόριο ιστό, με τάση για επέκταση στους μυς και τα οστά. Εμφανίζεται νεκρωτική εσχάρα ή κρατήρας, η περιοχή παρουσιάζεται λευκάζουσα ή κιτρινωπή, μυρίζει και συχνά υπάρχει και εκροή πύου.

Στο στάδιο ΙV, η βλάβη επεκτείνεται στους μυς, στους τένοντες και τα οστά, εμφανίζονται νεκρώματα, μόλυνση και εκροή δύσοσμων υγρών που παρεμποδίζουν την ανάπτυξη κοκκιώδους ιστού.

Εξαιτίας του υψηλού βαθμού μειωμένης κινητικότητας που σχετίζεται με την τρίτη ηλικία αλλά και λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, τα επόμενα έτη αναμένεται να αυξηθεί το ποσοστό ασθενών με κατακλίσεις.

Μελέτες σε τμήματα χρόνιων παθήσεων και σε παθολογικά τμήματα Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων, έδειξαν ότι ο επιπολασμός των κατακλίσεων κυμαινόταν από 5,1% έως 32, 1%.

Οι μεγάλες διακυμάνσεις που παρουσιάζονται στην μέτρηση του επιπολασμού των κατακλίσεων οφείλονται στην ύπαρξη διαφορετικών συστημάτων σταδιοποίησής τους, στις διαφορετικές υπό μελέτη ομάδες ασθενών αλλά και στους διαφορετικούς ορισμούς που χρησιμοποιούνται για τις κατακλίσεις.

Πρόσφατες μελέτες υπολογίζουν σε 40% περίπου το ποσοστό ασθενών που νοσηλεύονται και έχουν εμφανίσει κατάκλιση.

Το ποσοστό αυτό μεταφράζεται σε μεγαλύτερη διάρκεια νοσηλείας και σε σημαντικά μεγαλύτερη οικονομική επιβάρυνση του συστήματος υγείας. Μόνο στην Αυστραλία η οικονομική επιβάρυνση του συστήματος υγείας ανέρχεται σε 350 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο

Επίσης οι ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις που δημιουργεί η ύπαρξη κατακλίσεων σ’ έναν ασθενή είναι δύσκολο να εκτιμηθούν. Ο πόνος, η ανησυχία και η ψυχοτραυματική εμπειρία που δοκιμάζουν οι ίδιοι οι ασθενείς, καθώς και η αγωνία των συγγενών τους στη θέα της ταλαιπωρίας τους, απομακρύνουν την προσδοκία για ποιότητα ζωής.







ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ



Όπως διαφαίνεται στη διεθνή βιβλιογραφία, το πρόβλημα της εμφάνισης των κατακλίσεων και της αντιμετώπισής τους είναι πολυπαραγοντικό. Ενώ είναι διαδεδομένη η άποψη ότι για να έχουν επιτυχημένη εφαρμογή στο κλινικό περιβάλλον τα αποτελέσματα ερευνών που αφορούν τις κατακλίσεις, θα πρέπει να αναπτυχθούν διεπιστημονικές ομάδες ειδικών, οι οποίες θα επεξεργάζονται τα σχετικά ευρήματα των μελετών και θα γνωμοδοτούν σχετικά με την εφαρμοσιμότητα ή όχι των ερευνητικών ευρημάτων στην καθημερινή κλινική φροντίδα των ασθενών.

Εξαιτίας του γεγονότος ότι οι κατακλίσεις μπορούν να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε στάδιο της παραμονής των ασθενών στο Νοσοκομείο, από την ημέρα εισαγωγής τους έως και την ημέρα της εξόδου τους, είναι σημαντικό οι επαγγελματίες υγείας να εμπλακούν σε όλα τα στάδια φροντίδας.

Ανάλογα την περίπτωση θα πρέπει να συμμετέχουν σε μία τέτοια προσπάθεια, πλαστικοί χειρουργοί, παθολόγοι, δερματολόγοι, γηρίατροι, φυσιοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, διαιτολόγοι και νοσηλευτές/τριες, κοινωνικοί λειτουργοί.





ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ

Καθημερινά στη νοσηλευτική φροντίδα όλων των ασθενών θα πρέπει να ελέγχεται η κατάσταση του δέρματος τους και να καταγράφεται στο νοσηλευτικό τους φάκελο. Παρόλο που ο έλεγχος θα πρέπει να αφορά όλη την έκταση του δέρματος, ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται να δίδεται στα σημεία που τα οστά ή οστικές προεξοχές είναι κοντά στο δέρμα και στα σημεία που δέχονται το βάρος του σώματος όταν ο ασθενής βρίσκεται σε κατακεκλιμένη θέση:

  • Στα ισχία
  • Στην περιοχή του ιερού οστού
  • Των γλουτών
  • Στις φτέρνες
  • Στους αγκώνες
  • Στους ώμους
  • Στα γόνατα
  • Στα αυτιά
  • Στην κεφαλή
  • Σε σημεία πίεσης από τις αντιθρομβωτικές κάλτσες

Σε ύπτια θέση τα επικίνδυνα μέρη για εμφάνιση κατακλίσεων είναι:

  • οι φτέρνες
  • η περιοχή γύρω από την οσφύ
  • και οι ώμοι

Σε πλάγια θέση είναι:

  • το οστικό μέρος στην περιοχή των έξω σφυρών
  • η περιοχή στο σημείο που η λαγόνια ακρολοφία ασκεί πίεση στο δέρμα του μηρού
  • στην εσωτερική πλευρά της άρθρωσης του γόνατος

Ενώ σε παχύσαρκους ασθενείς είναι δυνατόν να εμφανιστούν κατακλίσεις:

  • στη μεσογλουτιαία σχισμή
  • στις πτυχές της κοιλιάς
  • κάτω από τους μαστούς

Οι αλλαγές στην κατάσταση του δέρματος των ασθενών είναι απαραίτητο να καταγράφονται στον νοσηλευτικό φάκελο του ασθενή ώστε να είναι εφικτός ο σχεδιασμός νοσηλευτικής φροντίδας.





ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Όλοι οι ασθενείς θα πρέπει μέσα σε μία ώρα από την εισαγωγή τους στο τμήμα να έχουν εκτιμηθεί με τη χρήση ενός εργαλείου μέτρησης της επικινδυνότητας εμφάνισης κατακλίσεων από το νοσηλευτικό προσωπικό, ενώ, ανάλογα με την κατάσταση υγείας τους, θα πρέπει να επανεκτιμώνται κατά τακτά χρονικά διαστήματα ιδιαίτερα εάν βρίσκονται σε ομάδα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση κατάκλισης ή εάν ήδη έχουν εμφανίσει κατάκλιση.

Η εκτίμηση θα πρέπει να γίνεται από προσωπικό το οποίο έχει εκπαιδευτεί να αναγνωρίζει τους παράγοντες κινδύνου που συμβάλλουν στην ανάπτυξη των κατακλίσεων και να είναι σε θέση να εφαρμόσει με ακρίβεια και εγκυρότητα τις απαραίτητες μετρήσεις.

Η αρχική επίσης εκτίμηση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις αξίες και τον τρόπο ζωής του ασθενή και του περιβάλλοντος που τον φροντίζει, ώστε να θέσουν στη συνέχεια από κοινού με το νοσηλευτικό προσωπικό ρεαλιστικούς στόχους θεραπευτικής αντιμετώπισης. Ενώ ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται στους ηλικιωμένους ασθενείς με μειωμένη κινητικότητα ή με μειωμένη φυσική δραστηριότητα.

Η αρχική εκτίμηση και αξιολόγηση των παραγόντων κινδύνου για την εμφάνιση κατακλίσεων σε ένα ασθενή θα πρέπει να περιλαμβάνει την αξιολόγηση του επιπέδου κινητικότητας του ασθενή, την παρουσία ή όχι ακράτειας ούρων, το διατροφικό προφίλ του, το επίπεδο συνείδησης και τη νευρολογική κατάσταση του ασθενή, το επίπεδο αισθητικότητας όπως επίσης και ένα πλήρες ιστορικό που θα συνοδεύεται με φυσική εξέταση και ψυχοκοινωνικό ιστορικό.

Μετά την αρχική αξιολόγηση των παραγόντων κινδύνου και όταν ο χρόνος το επιτρέψει, θα πρέπει να εκτιμηθούν επίσης παράγοντες όπως ή κατανάλωση αλκοόλ, ή η χρήση ουσιών, η ύπαρξη ή όχι υποστηρικτικού περιβάλλοντος, η κουλτούρα του ασθενή και άλλοι παράγοντες που αποτελούν πηγή άγχους για τον ασθενή.

Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει επίσης να δοθεί και σε ασθενείς που εκτός από μειωμένη κινητικότητα ή μειωμένη φυσική δραστηριότητα, πάσχουν από οξεία ή χρόνια ασθένεια, παρουσιάζουν μειωμένο επίπεδο συνείδησης και αισθητικότητας, έχουν αγγειολογικά προβλήματα, παρουσιάζουν υποθρεψία ή αφυδάτωση ή προηγούμενο ιστορικό εμφάνισης κατακλίσεων.

Το βάρος του ασθενή όπως επίσης η φαρμακευτική αγωγή την οποία ακολουθεί, η υγρασία του δέρματος και η συνύπαρξη άλλων ασθενειών όπως για παράδειγμα σακχαρώδης διαβήτης θα πρέπει επίσης να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη.

Οι ασθενείς θα πρέπει να κατηγοριοποιούνται σε μία από τις ακόλουθες κατηγορίες: χαμηλού, μέσου ή υψηλού κινδύνου εμφάνισης κατακλίσεων

Παρεμβάσεις σχετικές με την Διατροφή

Κατά την εισαγωγή του ασθενή στο Νοσοκομείο και μετά την αρχική εκτίμησή του ως υψηλού κινδύνου ή ως ασθενή που ήδη φέρει κατάκλιση και παρουσιάζει διαταραχές θρέψης, είναι απαραίτητο να αξιολογείται η κατάστασή του από διαιτολόγο και ανάλογα να προτείνεται το κατάλληλο διατροφικό σχήμα που θα πρέπει να ακολουθήσει. Ενώ τουλάχιστον σε εβδομαδιαία βάση το διαιτολόγιο θα πρέπει να επανεκτιμάται και ανάλογα, αν υπάρχει λόγος, να επαναπροσαρμόζεται.

Η υποστήριξη της διατροφής απαιτείται είτε όταν η πρόσληψη από το στόμα δεν είναι επαρκής είτε όταν ο ασθενής παρουσιάζει απώλεια βάρους. Στις περιπτώσεις αυτές κρίνεται απαραίτητη η ενυδάτωση του ασθενή με ενδοφλέβια χορήγηση υγρών η χορήγηση υπερλευκωματούχου υπερθερμιδικής δίαιτας καθώς και η λήψη συμπληρωματικών διατροφικών σκευασμάτων, βιταμινών B,C, Ε, σιδήρου και ψευδαργύρου ή η έναρξη εντερικής σίτισης του ασθενή.

Παράλληλα καθημερινά θα πρέπει ο ασθενής να ζυγίζεται και να υπολογίζεται ο δείκτης μάζας σώματος σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Προσέγγιση ασθενή που έχει ήδη εμφανίσει κατάκλιση

Κατά την αρχική εκτίμηση όπως ήδη ανέφερα προηγουμένως, η περιοχή της κατάκλισης θα πρέπει να βαθμολογηθεί με την εφαρμογή κάποιας κλίμακας αξιολόγησης κατακλίσεων όπως το εργαλείο εκτίμησης Braden ή Norton ή Gosnell. Με τα εργαλεία αυτά θα μπορέσουμε να εκτιμήσουμε και να τεκμηριώσουμε τη θέση, το μέγεθος, το σχήμα, το βάθος του κατεστραμμένου ιστού, το βαθμό εκροής της κατάκλισης, την κατάσταση του δέρματος γύρω από την κατάκλιση όπως επίσης και το επίπεδο πόνου του ασθενή.

Η βαθμολόγηση θα πρέπει να συνοδεύεται από λήψη φωτογραφιών και ταυτόχρονη μέτρηση και καταγραφή των ορίων κατάκλισης.

Παράλληλα θα πρέπει να υπάρξει σχεδιασμός πλάνου συνεχιζόμενης φροντίδας που θα περιλαμβάνει όχι μόνο την ενεργή εφαρμογή μέτρων για περιορισμό της κατάκλισης αλλά και την αντιμετώπιση των επιπλοκών που οφείλονται σε αυτή.

Όλα τα στοιχεία που αφορούν είτε την εκτίμηση του έλκους κατάκλισης είτε τους παράγοντες κινδύνου θα πρέπει να καταγράφονται καθημερινά στον νοσηλευτικό φάκελο και να επανεκτιμώνται τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, όταν προκύπτουν αλλαγές στη γενική κατάσταση υγείας του ασθενή, είτε στο ή στα σημεία της κατάκλισης.

Η τεκμηρίωση αυτή θα πρέπει να είναι προσβάσιμη για όλα τα μέλη της διεπιστημονικής ομάδας αντιμετώπισης κατακλίσεων.

Φροντίδα ελκών κατάκλισης

Η επιλογή και η εφαρμογή του κατάλληλου σχεδίου θεραπευτικής αντιμετώπισης των ελκών κατακλίσεων θα πρέπει να βασίζεται στο στάδιο της κατάκλισης και στους ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες κινδύνου. Ανάλογα με το στάδιο στο οποίο κατατάσσεται η κατάκλιση, ο σκοπός αλλά και η νοσηλευτική φροντίδα διαφοροποιείται. Ανάλογα, επιλέγονται και οι νοσηλευτικές παρεμβάσεις και εφαρμόζονται οι ακόλουθες νοσηλευτικές τεχνικές:

· Άρση πίεσης με αλλαγή θέσης κάθε 1-2 ώρες

· Διατήρηση καθαρού και στεγνού δέρματος

· Επάλειψη με προστατευτική, ενυδατική αλοιφή για προστασία του υγιούς δέρματος.

· Πλύση δέρματος με φυσιολογικό ορό

· Τοποθέτηση προστατευτικής αλοιφής και κάλυψη της εξέλκωσης με λεπτό διαφανές επίθεμα για την πρόληψη μόλυνσης και τριβής

· Χρήση ειδικών επιθεμάτων σε μορφή σκόνης, ζελέ ή αλοιφής με στόχο την οσμωτική και αυτολυτική απολέπιση του έλκους

· η διατήρηση των λευχημάτων της κλίνης τεντωμένων και απαλλαγμένων από την παρουσία ξένων σωμάτων

· η σωστή επιλογή και χρήση πρόσθετων υλικών (μαξιλάρια, στρώματα νερού και προστατευτικά φτέρνας κ.α)

· η εφαρμογή παθητικών ασκήσεων άνω και κάτω άκρων πλήρους τροχιάς

· Η αποφυγή μαξιλαριών σε σχήμα δακτυλίου

· Η διατήρηση του προσκέφαλου ανυψωμένου κατά 30 μοίρες

· Η χρήση υποσέντονου προκειμένου να γίνεται χωρίς τριβές η μετακίνηση του ασθενή στην κλίνη

Σημαντική επίσης προτεραιότητα πρέπει να αποτελεί η αντιμετώπιση του πόνου του ασθενή, η ψυχολογική υποστήριξή του και η ενημέρωση τόσο του ασθενή όσο και του περιβάλλοντός του για την θεραπεία αποκατάστασης που εφαρμόζεται.

Εάν δεν παρατηρηθεί βελτίωση μέσα σε διάστημα δύο εβδομάδων θα πρέπει να αναθεωρηθεί ριζικά η αξιολόγηση των παραγόντων κινδύνου και οι στρατηγικές αντιμετώπισης

Εκπαίδευση Επαγγελματιών Υγείας

Όλοι οι επαγγελματίες που εμπλέκονται στην φροντίδα ασθενών με κατακλίσεις θα πρέπει να έχουν εκπαιδευτεί τόσο στην ανίχνευση και αξιολόγηση των παραγόντων κινδύνου όσο και στην εφαρμογή μέτρων πρόληψης και θεραπευτικής αντιμετώπισης των ελκών κατάκλισης.

Η εκπαίδευση θα πρέπει να επαναλαμβάνεται ανά 6 ή 12 μήνες και να αναπροσαρμόζεται με βάση τις τελευταίες τεκμηριωμένες οδηγίες που αναφέρονται στη διεθνή βιβλιογραφία. Η εκπαίδευση θα πρέπει να περιλαμβάνει:

  • Τους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση ελκών κατάκλισης
  • Την παθοφυσιολογία της ανάπτυξης των κατακλίσεων
  • Τη σωστή χρήση επικυρωμένων εργαλείων για τον προσδιορισμό της σοβαρότητας του κινδύνου και της σοβαρότητας της αλλοίωσης δέρματος
  • Την προσέγγιση και εκτίμηση της κατάστασης του δέρματος
  • Την φροντίδα του δέρματος
  • Την σωστή επιλογή και χρήση πρόσθετων υλικών ανακούφισης σημείων πίεσης
  • Την σωστή καταγραφή στο νοσηλευτικό φάκελο, όλων των παραμέτρων που αφορούν στην εκτίμηση, πρόληψη και θεραπευτική αντιμετώπιση των κατακλίσεων
  • Τις τεχνικές για τη μείωση της πίεσης, τριβής και διάτμησης και τις τεχνικές μετακίνησης του ασθενή με τη χρήση βοηθητικών μέσων
  • Τα καθήκοντα και τις περιοχές ευθύνης της διεπιστημονικής ομάδας κατακλίσεων
  • Τις στρατηγικές και διαδικασίες που θα ακολουθηθούν

· Την ορθή ενημέρωση και εκπαίδευση των ασθενών και των φροντιστών τους η οποία θα πρέπει να περιλαμβάνει γραπτές οδηγίες για την κατ’ οίκον συνέχιση της φροντίδας, και να τονίζεται η ανάγκη της επανεκτίμησης της κατάστασης του ασθενή από τους θεράποντες ιατρούς σε τακτά χρονικά διαστήματα. Βέβαια, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να τονίζεται η σημασία της έγκαιρης ανίχνευσης σημείων εμφάνισης ελκών κατάκλισης και η έγκαιρη ενημέρωση της ομάδας κατακλίσεων.

Διατήρηση της ποιότητας της Φροντίδας

Τα εκπαιδευτικά προγράμματα που αφορούν στην πρόληψη και φροντίδα των κατακλίσεων, θα πρέπει να βασίζονται σε τελευταία έγκυρα και αξιόπιστα επιστημονικά δεδομένα και να είναι προσαρμοσμένα κατάλληλα ανάλογα αν απευθύνονται σε επαγγελματίες υγείας, ασθενείς ή σε φροντιστές ασθενών.

Γραπτές κλινικές οδηγίες και πρωτόκολλα θα πρέπει να χρησιμοποιούνται και να εμπλέκονται οι ασθενείς και οι φροντιστές τους εάν οι ίδιοι αδυνατούν, στη λήψη των αποφάσεων που τους αφορούν στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση των κατακλίσεων. Οι οδηγίες θα πρέπει να είναι απλές, σαφείς και κατανοητές.

Ανά τακτά χρονικά διαστήματα θα πρέπει να υπολογίζονται οι δείκτες επιπολασμού και επίπτωσης των κατακλίσεων πριν και μετά την εφαρμογή των πρωτοκόλλων σε κάθε νοσηλευτικό τμήμα. Είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντικό να οριστούν κοινοί δείκτες εκτίμησης και αξιολόγησης των παρεμβάσεων φροντίδας των κατακλίσεων στα τμήματα του Νοσοκομείου, ώστε να εκτιμάται η αποδοτικότητα κάθε παρέμβασης με από κοινού συμφωνημένα κριτήρια.

Θα πρέπει επίσης να υπάρχει ένα σύστημα παρακολούθησης (follow up) και συνεχούς αξιολόγησης των αποτελεσμάτων των στρατηγικών που εφαρμόζονται από τη διεπιστημονική ομάδα για την πρόληψη και αντιμετώπιση των κατακλίσεων. Επιπρόσθετα κάθε νέο περιστατικό κατάκλισης θα πρέπει να καταγράφεται σε ειδική φόρμα και να ενημερώνεται η επιτροπή πρόληψης & αντιμετώπισης κατακλίσεων.

Η διεπιστημονική ομάδα οφείλει να συζητά αυτά τα περιστατικά και να διερευνά την πιθανότητα να είχαν αποφευχθεί, ή να προχωράει, εάν απαιτείται, σε αλλαγή των προληπτικών ή θεραπευτικών μέσων που χρησιμοποιεί ενώ είναι σημαντικό να ενθαρρύνονται ερευνητικές προσπάθειες που αφορούν στην αποτελεσματικότητα των εξατομικευμένων παρεμβάσεων και των επιδράσεών τους στην επίτευξη και διατήρηση της ποιότητας ζωής των ασθενών.

Διότι ποιότητα μπορεί να προσφέρει κάποιος, σε οποιαδήποτε θέση και επάγγελμα και εάν ανήκει, απλά και μόνο με το να αγαπάει αυτό που κάνει, αλλά προσφορά ποιότητας σε υπηρεσίες υγείας σημαίνει κάτι παραπάνω. Σημαίνει να ενώνει τις δυνάμεις του μαζί με αυτές των άλλων επαγγελματιών υγείας και να προσφέρει, καταθέτοντας τις δικές του μοναδικές γνώσεις και την δική του επαγγελματική αντιληπτικότητα, ισότιμα δίπλα σε αυτές τις εξίσου πολύτιμες των άλλων επαγγελματιών υγείας, υπηρετώντας τον άνθρωπο σαν ολότητα και όχι την ασθένεια μεμονωμένα.



ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ



Χ., Πλατή «Οι κατακλίσεις. Ιατρονοσηλευτικό και κοινωνικοοικονομικό πρόβλημα». Νοσοκομειακά χρονικά 1985,47:145



Ronald D. T. Cape, βασικές αρχές γηριατρικής, univ. Studio press 1990,3-23



Dealey C. The size of the pressure sore problem in a teaching hospital, Journal of Advanced Nursing 1991; 16: 663-670



All Cock N, Wharrad H., Nicolson A. Interpretation of pressure sore prevalence. Journal of Advanced Nursing 1994, 20: 37-45



Barrois D., Allaert FA, Collin D.,A., A survey of pressure sore prevalence in hospitals in the greater Paris region. Journal of Wound Care, 1999; 4: 234-236



Tiemey A.J., Undernutrition and elderly hospital patients: a review. Journal of Advanced Nursing, 1996,23: 228-236



National Health Service Centre for Reviews and Dissemination (NHS

CRD) (1995). The prevention and treatment of pressure sores. Effective Health Care, 4 NHS CRD, York.



van Marum RJ, Meijer JH, Ribbe MW.(2002). The relationship between pressure ulcers and skin blood flow response after a local cold provocation.Arch Phys Med Rehab, 83:40–43.



Parish LC, Witkowski JA. (2004). Controversies about the decubitus ulcer.Dermatol Clin, 22:87–91.



Revis DR.(2005). E-Medicine article on “Decubitus Ulcers.”

http://www.emedicine.com/med/topic2709.htm.accessed: 24-08-2005.



Cheryl Bansal, Ron Scott, David Stewart,and Clay J. Cockerell, (2005). Decubitus ulcers: A review of the literature. International Journal of Dermatology. 1- 6.



National Pressure Ulcer Advisory Panel (2001). Report.



--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

* Ευχαριστώ ιδιαίτερα την κυρία Βογιατζιδάκη Ε. η οποία ανταποκρίθηκε άμεσα και μας παραχώρησε το άρθρο της για δημοσίευση στο blog.

To παρόν άρθρο υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα σύμφωνα με την σχετική Ελληνική Νομοθεσία Ν. 2121/93

LinkWithin

Related Posts with Thumbnails